Menu


Begrippenlijst


Noot: het paragraafnummer geeft deel, hoofdstuk en paragraaf aan; 1.11.2 betekent dus deel 1, hoofdstuk 11, paragraaf 2.





BEGRIP

OMSCHRIJVING

INDEX (PARAGRAAF)




AA

Accountant-administratieconsulent

1.9.5




Aandeel

Eigendomsbewijs in een NV of BV

1.2.5, 1.11.2, 3.2.3




Aandeel van derden

Correctiepost aan de passivazijde van een geconsolideerde balans, ontstaan bij het consolideren van een minder dan 100% deelneming

1.16.6




Aandelenkapitaal

Het door eigenaren ingebrachte vermogen

1.2.5, 3.2.3




ABC

Zie: activity based costing





Absorption costing

Zie: integrale kostprijscalculatie

2.4.5




Accountantsverklaring

Verklaring over het getrouwe beeld van een jaarrekening, afgegeven door een onafhankelijke deskundige

1.9.5




Accounting

Financiële informatie

2.1




Accountingprincipes

Algemeen aanvaarde uitgangspunten bij de opstelling van een jaarrekening

1.9.7




Acid test ratio

Zie: quick ratio





Activa

De bezittingen van een organisatie

1.2.1, 1.6.4




Activity based costing

Methode ter allocatie van indirecte kosten aan kostendragers

2.4.5




Administratieve organisatie

Het totaal van preventieve maatregelen om geld, goederen en gegevens te beschermen

3.12.5




Afrekenen op resultaat-verantwoordelijkheid

De confrontatie tussen behaalde resultaten en vooraf afgesproken resultaten

2.7.4, 2.8.2




Afschrijving

De in geld uitgedrukte waardedaling van vaste activa

1.3.4, 1.10.3




Agency-theorie

De theorie die zich bezighoudt met het gedrag van agent en principaal

2.2.7




Agent

Lasthebber, aangesteld door principaal

2.2.7




Agio

Een premie boven de nominale waarde bij de emissie van aandelen

1.11.2, 3.2.3


Ook: Verschil tussen contante koers en termijnkoers bij valuta

3.7.5




All in lease

Operationele lease waarbij beheer, onderhoud en service voor rekening van de lessor komen

2.3.7




Alternatieve kosten

Zie: opportunity costs





Amortisatie

Afschrijven op goodwill

3.10.2




AO

Zie: administratieve organisatie





At the money-optie

Wisselkoers = uitoefenprijs (bij valutaoptie)

3.7.6




Badwill

Zie: negatieve goodwill





Balanced scorecard

Methode om financiële en niet-financiële prestatie-indicatoren in kaart te brengen

2.7.3, 3.9.1, 3.9.3, 3.9.4, 3.9.5, 3.9.6




Balans

Een momentopname van bezit, schuld en eigen vermogen

1.2.1, 1.2.3, 1.6.4




Basisswap

Instrument ter dekking van renterisico

3.6.4




BBSC

Business Balanced Scorecard; zie: balanced scorecard





Bedrijfseconomisch jaarverslag

Zie: jaarverslag





Bedrijfsresultaat

Het verschil tussen netto-omzet en operationele kosten

1.3.5




Beginbalans

Balans opgemaakt aan het begin van een boekjaar

1.2.2




Begroting

De financiële vertaling van een plan

2.5.3, 3.5.1




Beheersen

Waarmaken in een organisatie wat met het nemen van beslissingen is beoogd

2.2.4




Beliefs systems

Systemen die een expliciete set van kernwaarden van de organisatie tot uitdrukking brengen

2.2.2




Beslisrechten

De vaststelling welke manager bevoegd is tot het nemen van welke beslissing

2.2.3, 2.4.2, 2.5.4




Besloten Vennootschap

Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid; de eigenaren zijn aandeelhouder; deze aandelen zijn niet vrij verhandelbaar

1.7.2




Besluitvorming

Keuzes maken uit alternatieve mogelijkheden

2.2.3




Besturen (van een organisatie)

Strategie bepalen, beslissen, beheersen en verantwoorden

2.2.1




Beurswaarde

Waarde op een effectenbeurs

3.2.3




Beyond budgeting

Werken zonder strikte vorm van budgettering

2.5.6




BLI

Zie: bottom line impact





Boekwaarde

Beginwaarde minus afschrijving

1.10.3




Boundary systems

Systemen die grenzen stellen aan het handelen van managers

2.2.2




Bounded rationality

De menselijke rationaliteit wordt begrensd door wat managers waarnemen van de werkelijkheid

2.2.7




Bottom line impact

Het financiële effect dat een operationele beslissing heeft op de nettokasstroom

2.4.3, 2.8.2




Break even point

De productieomvang waarbij de totale verkoop opbrengst precies gelijk is aan de totale kosten

2.4.3




Brutomarge

Het bedrijfsresultaat als percentage van de omzet

1.15.6




Budget

Taakstellende begroting

2.5.3, 2.8.2




Budget constrained evaluation

Evaluatiemethode bij budgettering

2.5.7




Business balanced scorecard

Zie: balanced scorecard





Business case

Weergave van alle beslissingsrelevante aspecten in geval van een investeringsanalyse

2.3.5, 3.5.2




BV

Zie: besloten vennootschap





BW 2:9

Burgerlijk Wetboek deel 2, titel 9, regelt inhoud en publicatie van het jaarverslag

1.8.2




Bijzondere zeggenschapsrechten

Onderdeel van de ‘overige gegevens’ in een jaarverslag, waarin melding wordt gemaakt van afwijkende zeggenschap

1.9.5




Calloptie

Recht om iets in de toekomst te mogen kopen tegen een nu vastgestelde prijs

2.3.9, 3.7.6




Cap

Instrument ter dekking van renterisico

3.6.5




CAPEX

Capital expenditure; investeringsuitgaven

3.5.1




Capital charge

De WACC vermenigvuldigd met het in marktwaarde uitgedrukte vermogen

3.10.4




Cashflow

In- en uitgaande kasstromen

2.3.2




Cashmanagement

Het zorgen dat een organisatie op het juiste moment voldoende liquide middelen heeft

3.3.5




Categorische rekening

Bepaalde wijze van opstelling van een winst- en verliesrekening

1.12.3




CM

Contributiemarge, zie: dekkingsbijdrage





Code Tabaksblat

Nederlandse code over deugdelijk ondernemingsbeheer

3.8.3, 3.8.7




Collar

Instrument ter dekking van renterisico

3.6.5




Commanditaire vennootschap

Een onderneming waar onder gemeenschappelijke naam door twee of meer personen een bedrijf wordt uitgeoefend en er vermogenverschaffers zijn die niet hoofdelijk aansprakelijk zijn

1.7.2




Commercieel jaarverslag

Zie: jaarverslag





Committed fixed costs

Niet meer door een manager te beïnvloeden vaste kosten

2.4.4




Concern

Moedermaatschappij en één of meer dochters tezamen

1.16.2




Consolidatie

Samenvoeging van de jaarrekeningen van moeder- en dochtermaatschappijen

1.16.3




Constante kosten

Zie: vaste kosten





Contante waarde

Cash flows in de toekomst teruggerekend naar de waarde vandaag

2.3.3




Contributiemarge

Zie: dekkingsbijdrage





Converteerbare obligatie

Obligatie waarbij de houder het recht heeft om de obligatie op een vooraf bepaald tijdstip om te zetten in aandelen van dezelfde organisatie

3.2.4




Coöperatieve vereniging

Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid; de eigenaren zijn lid van de onderneming

1.7.2




Corporate governance

Deugdelijk ondernemingsbeheer

3.8.2, 3.8.3




COSO ERM-model

The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission en Enterprise Risk Management; kaders voor interne beheersing van risico’s

3.8.2, 3.8.6




Cost center

Zie: kostencentrum





Cost plus-verrekening

Interne verrekening op basis van kostprijs plus winstopslag

2.6.4




Crediteuren

Schuldeisers als gevolg van door hen geleverde en gefactureerde goederen en diensten

1.11.4, 3.3.6




Creditzijde

De passivazijde van een balans

1.2.1




Current ratio

Liquiditeitskengetal; geeft de verhouding tussen vlottende activa en kortlopende schuld

1.15.3




CV

Zie: commanditaire vennootschap





DCF

Zie: discounted cashflow





Debetzijde

De activazijde van een balans

1.2.1




Debiteuren

Zie: vorderingen





Debt ratio

Solvabiliteitskengetal; de verhouding tussen vreemd vermogen en het totale vermogen

1.15.4




Decision rights

Zie: beslisrechten





Deelneming

Een belang in een andere organisatie

1.10.5, 1.16.2




Degressief variabele kosten

Kosten die minder dan rechtevenredig veranderen als het volume verandert

2.4.5




Dekkingsbijdrage

Het verschil tussen omzet en variabele kosten

2.4.3




Deming circle

Zie: planning-en-control-cyclus





Desinvesteren

Afschaffen van capaciteit (inkrimpen)

1.4.1




Diagnostic control systems

Procesbewakingssystemen, die het handelen van managers volgen

2.2.2




Direct costing

Kostencalculatiemethode waarbij de variabele kosten worden geconfronteerd met de omzet en de vaste kosten als periodekosten worden beschouwd

2.4.3




Directe kosten

Kosten waarvan duidelijk is voor welke kostendrager zij zijn gemaakt

2.4.5




Directe methode

Methode om de operationele kasstroom in het kasstroomoverzicht te bepalen

1.13.2, 2.3.2




Directieverslag

Een verslag over de belangrijkste activiteiten en gebeurtenissen in het afgelopen jaar

1.9.4




Disagio

Verschil tussen contante koers en termijnkoers bij valuta

3.7.5




Discounted cashflow

Contantewaardemethoden bij investeringen

2.3.5




Discretionary fixed costs

Nog door een manager beïnvloedbare vaste kosten

2.4.4, 2.6.3




Dividend

Aan aandeelhouders uit te keren winst

1.2.5, 3.2.3




Dochtermaatschappij

Bedrijf waarin overwegende zeggenschap wordt uitgeoefend

1.16.2




Dubieuze debiteuren

Debiteuren die naar verwachting niet of niet geheel hun rekening zullen betalen

1.10.7




Du Pont Chart

Schema dat het effect van een verandering weergeeft op de rentabiliteit

1.15.9




EBIAT

Earnings before interest and after taxes

3.10.5




EBIT

Earnings Before Interest & Taxes; zie ook: bedrijfsresultaat

1.3.5, 1.12.4




EBITDA

Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation & Amortization

1.12.4, 3.5.3, 3.10.5




Economic profit

Contante waarde van toekomstige kasstromen

3.10.5




Economic value added

Begrip uit value based management; NOPAT verminderd met de capital charge

3.10.5




Economische levensduur

De periode dat een actief in bedrijf blijft

1.3.4, 1.10.3




Eenmanszaak

Een onderneming zonder rechtspersoonlijkheid die één eigenaar, tevens directeur, kent

1.7.2




EESV

Zie: Europees Economisch Samenwerkingsverband





Egalisatierekening

Boekhoudkundige verwerking van subsidiëring van materiële vaste activa

1.11.6




Eigen vermogen

Vermogen, ingebracht door de eigenaren van een organisatie; ook: bezittingen minus schulden

1.2.1, 1.2.5, 1.6.2, 1.11.2, 3.2.3




Eindbalans

Balans opgemaakt op het einde van een boekjaar

1.2.2




Emissie

Het uitgeven van waardepapieren, zoals aandelen

3.2.3




Emissieprijs

De prijs waartegen nieuw uit te geven effecten in de markt worden gezet

3.2.3




EP

Zie: economic profit





EURIBOR

EURopean InterBank Offered Rate

3.6.2, 3.6.3




Europees Economisch Samenwerkingsverband

Samenwerkingsvorm van ondernemingen uit verschillende landen van de E.U.

1.7.2




Europese coöperatieve vennootschap

Zie: Societas Cooperativa Europaea





EVA

Zie: economic value added





Expense budget

Zie: uitgavenbudget





Expiratiedatum

Vervaldag (bij optiehandel)

3.7.6




Exploitatiebegroting

Zie: operationele begroting





Exploitatierekening

Zie: winst- en verliesrekening





Exposure

Het bedrag dat ten gevolge van fluctuerende wisselkoersen onderhevig is aan valutarisico

3.7.2, 3.7.5




Factorering

Het overdragen van vorderingen aan een bedrijf, dat verder de financiële afwikkeling regelt

3.7.4




FIFO

First in, first out, de boekhoudkundige aanname dat de eerst binnengekomen voorraad als eerste wordt verkocht

1.10.6




Financial accounting

Verantwoordingsinformatie aan externen

2.1, 2.8.2, 3.1




Financial leverage

Zie: hefboomeffect





Financiële baten en lasten

Betaalde en ontvangen rente

1.3.5




Financiële hefboomwerking

Zie: hefboomeffect





Financiële instrumenten

Instrumenten om financiële risico’s te dekken

1.10.8, 3.6.1, 3.8.4




Financiële planning

Weergave van de financiële gevolgen van voorgenomen activiteiten

3.5.1




Financiële vaste activa

Financieel bezit voor langere termijn vastgelegd in de organisatie

1.2.3, 1.10.5




Financiële verantwoording

Het bezien of een organisatie die financiële resultaten heeft behaald die zij als doelstelling heeft

1.6.1, 1.6.2




Financiering

Het aantrekken en afstoten van vermogen

3.1, 3.2.1




Financieringsactiviteiten

Activiteiten ter financiering van een organisatie, zoals geld lenen, een lening aflossen

1.4.1




Financieringsbeslissing

Beslissing over het aantrekken of afstoten van vermogen

2.2.3




Fiscale jaarrekening

Jaarrekening als grondslag voor de heffing van vennootschapsbelasting

1.12.5




Floor

Instrument ter dekking van renterisico

3.6.5




Fondsenwervende instellingen

Organisaties die charitatieve doelen nastreven en hun inkomen verkrijgen uit giften en subsidies

1.7.7




Formule van Camp

Methode om de optimale bestelomvang te bepalen

3.3.3




Forward exchange market

Valutatermijnmarkt

3.7.5




Forward

Een termijncontract ‘op maat’

3.6.2




Forward rate

Termijnkoers

3.7.5




FRA

Zie: future rate agreement





Fraption

Een optie op een FRA

3.6.3




Fraude

Bedrog bestaande uit vervalsing van administratie of ontduiking van voorschriften; een opzettelijke handeling waardoor onrechtmatig voordeel wordt verkregen

3.12.2




Fraudedriehoek

De drie condities (mogelijkheid, druk en rationalisatie) waaraan voldaan moet zijn wil men fraude plegen

3.12.3




Free cashflow

Zie: vrijekasstroom





Full costing

Zie: integrale kostprijscalculatie

2.4.5




Full service lease

Zie: all in lease





Functionele rekening

Bepaalde wijze van opstelling van een winst- en verliesrekening

1.12.2




Fusie

Samenvoegen van twee of meer organisaties tot één nieuwe organisatie op basis van gelijkwaardigheid

1.16.1, 3.11.1




Future

Een gestandaardiseerd termijncontract, verhandelbaar via de beurs

3.6.2




Future rate agreement

Instrument ter dekking van renterisico

3.6.3




GBR

Zie: gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit





Gearing

Solvabiliteitskengetal; de verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen

1.15.4




Geconsolideerde jaarrekening

Jaarrekening van moedermaatschappij en dochtermaatschappijen samengevoegd

1.16.3




Geldmarkt

Plaats waar vreemd vermogen op korte termijn wordt verkregen

3.2.2




Gemengd budget

Een combinatie van een uitgavenbudget en een standaardkostenbudget

2.5.4




"Gemiddelde boekhoud-kundige rentabiliteit"

Verouderde methode ter bepaling of een investering rendabel is

2.3.5




Geplaatst kapitaal

Het aantal uitgegeven aandelen vermenigvuldigd met de nominale waarde

1.11.2




Gepubliceerd jaarverslag

Zie: jaarverslag





Gewone aandelen

Aandelen die geen voorrang krijgen bij dividend of waaraan geen bijzondere rechten zitten

3.2.3




Goal congruence

Het zorgen dat belangen van individuele afdelingen parallel lopen aan organisatie-doeleinden

2.6.2




Going concern

Uitgangspunt dat bedrijfsactiviteiten zullen worden voortgezet

1.9.7




Goodwill

De meerprijs bij een overname boven de boekhoudkundige waarde

1.10.4, 1.16.4, 3.11.4




Hefboomeffect

Samenhang tussen rentabiliteit en solvabiliteit

1.15.7, 3.2.5




Herwaarderingsreserve

Reserve ontstaan door waardestijging van activa

1.11.2, 3.2.3




Horizontale balansopstelling

Zie: scontrovorm





Hurdle rate

Minimale uitkomst van een interne rentevoet wil er sprake zijn van een rendabele investering

2.3.5




IAS

International Accounting Standard; uitspraak over de wijze waarop bepaalde zaken in een jaarrekening dienen te worden verwerkt

1.8.4




IASB

International Accounting Standards Board

1.8.4




IASC

International Accounting Standards Committee

1.8.4




IC

Zie: interne controle





IFRS

International Financial Reporting Standards; samenhangend geheel van boekhoudregels, opgesteld door de IASB

1.8.4, 3.8.2, 3.8.4




Immateriële vaste activa

Niet-tastbaar bezit voor langere termijn vastgelegd in de organisatie

1.2.3, 1.10.4




Impairmenttest

Test die nagaat of de hoogte van de goodwill op de balans nog klopt

1.16.4, 1.16.7, 3.8.4




Indirecte kosten

Kosten waarvan niet duidelijk is voor welke kostendrager zij zijn gemaakt; zij kunnen alleen via een arbitraire verdeelsleutel worden toegerekend aan een kostendrager

2.4.5




Indirecte methode

Methode om de operationele kasstroom in het kasstroomoverzicht te bepalen

1.13.2, 2.3.2




Ingebouwd optimisme

De uitkomst van een beslismodel positief beïnvloeden door relevante aspecten mooier voor te stellen dan zij in werkelijkheid zijn

2.3.10




INK-model

Model voor prestatiemeting en –rapportering van het Instituut Nederlandse Kwaliteitszorg

3.9.6




Input budget

Zie: uitgavenbudget





Integrale kostprijscalculatie

Kostprijscalculatiemethode waarbij zowel de vaste als de variabele kosten worden toegerekend aan een kostendrager

2.4.5, 2.8.2




Interactive control systems

Formele informatiesystemen die managers in staat stellen te reageren op strategische onzekerheden

2.2.2




Interestdekking

Solvabiliteitskengetal; bedrijfsresultaat gedeeld door de rentelasten

1.15.4




Interestpariteitstheorie

Theorie die het verband legt tussen het verschil in rentevoet tussen twee landen en het verschil tussen termijnkoers en contante koers

3.7.5




Internationale leasing

Methode om valutarisico extern te dekken

3.7.4




Interne controle

Toezicht op de activiteiten of de oordeelsvorming van anderen door of namens de leiding

3.12.5




Interne criminaliteit

Fraude door eigen werknemers

3.12.2




Interne rentevoet

Investeringsanalysemethode waarbij wordt bij welk percentage de nettocontantewaarde gelijk is aan nul

2.3.5




Interne verrekening

De betaling van intern geleverde producten en diensten

2.6.1, 2.6.2, 2.6.3, 2.6.4, 2.6.5, 2.8.2




In the money-optie

Wisselkoers is hoger of lager dan de uitoefenprijs (bij valutaoptie)

3.7.6




Intrest coverage ratio

Zie: interestdekking





Intrest rate cap

Zie: cap





Intrest rate collar

Zie: collar





Intrest rate floor

Zie: floor





Intrinsieke waarde

De waarde volgens de balans

1.10.5, 3.2.3




Investeringsactiviteiten

Aanschaf van capaciteit

1.4.1, 3.1




Investeringsbegroting

Raming van de uitgaven voor voorgenomen investeringen

3.5.2




Investeringsbeslissing

Beslissing over de aanschaf van capaciteit

2.2.3, 2.3.1, 2.8.2




Investeringsbudget

Budget dat de hoogte van de toegestane investeringen geeft

2.5.5




Investment center

Zie: investeringscentrum





Investeringscentrum

Onderdeel van een organisatie waarbij het management verantwoordelijk is voor de winst in relatie met het geïnvesteerde vermogen

"2.5.4, 2.6.4, 2.7.33.5.2"




IR

Zie: interne rentevoet





IRR

Internal rate of return, zie: interne rentevoet





Jaardocument

Het jaarverslag in een zorginstelling

1.7.7




Jaarrapport

Zie: jaarverslag

1.9.2




Jaarrekening

Verslag van de financiële situatie en de geleverde financiële prestaties in het afgelopen jaar

1.9.3




Jaarverslag

Een verslag dat tot doel heeft het afleggen van verantwoording aan de eigenaren van een organisatie

1.6.3, 1.9.2




JIT

Zie: just-in-time-principe





Joint venture

Samenwerkingsverband waarbij twee organisaties gezamenlijk een derde organisatie aansturen

3.11.1




Jurisprudentie

Uitspraken van de rechter

1.8.6




Just-in-time-principe

Materialen, grondstoffen en dergelijke worden geleverd op het moment dat zij nodig zijn, waardoor zonder voorraad kan worden gewerkt

3.3.3




Kapitaal

Het oorspronkelijke eigen vermogen van een organisatie

1.11.2




Kapitaalassociatie

Onderneming met rechtspersoonlijkheid waarbij kapitaalverstrekkers vermogen inbrengen

1.7.2




Kapitaalmarkt

Plaats waar vreemd vermogen op lange termijn wordt verkregen

3.2.2




"Kasstroom"

Ontvangsten en betalingen

2.3.2, 2.3.4

- uit financieringsactiviteiten

Betalingen aan financiers ter aflossing van een lening, ontvangsten van financiers in de vorm van een lening

1.4.5, 1.13.1, 1.13.3

- uit investeringsactiviteiten

Betalingen voor investeringen, ontvangsten uit desinvesteringen

1.4.4, 1.13.1, 1.13.3

- uit operationele activiteiten

Betalingen door klanten, betalingen aan personeel, leveranciers

1.4.3, 1.13.1, 1.13.2, 1.13.3




Kasstroomoverzicht

Een overzicht dat de mutatie in de liquide middelen gedurende een periode verklaart

1.4.1, 1.4.2, 1.6.4, 1.13.1, 1.13.2, 1.13.3, 2.3.2




Kaswinst

Begrip uit value based management

3.10.5




Kengetal

Een absoluut getal of verhoudingsgetal dat een bepaalde situatie op een bepaald moment weergeeft

1.15.1




Kosten

Het in geld uitgedrukte verbruik van een productiemiddel

1.3.1, 1.3.4, 1.10.4, 2.4.1, 2.4.5




Kostenbeginsel

Een accountingprincipe over de waardering van activa

1.9.7




Kostencentrum

Onderdeel van een organisatie waarbij het management verantwoordelijk is voor de hoogte van kosten

2.5.4, 2.6.3, 2.7.3




Kostendrager

De eenheid waaraan kosten worden toegerekend

2.4.5




Kostenoptimum

De verhouding tussen vreemd vermogen lang en vreemd vermogen kort, waarbij de rentekosten minimaal zijn

3.2.5




Kostenplaatsenmethode

Methode ter allocatie van indirecte kosten aan kostendragers

2.4.5




KPI

Key performance indicator, zie: prestatie-indicator





Kredietbeperking

Korting voor eerder betalen

3.3.4, 3.3.6




Kritieke succesfactor

Factor die van doorslaggevend belang is voor het realiseren van een strategie

3.9.2




KSF

Zie: kritieke succesfactor





Leading and lagging

Methode om valutarisico intern te dekken

3.7.3




"Leasing"

"Vorm van huur of huurkoop"

"2.3.7, 3.4.1, 3.4.4"

- financieel

Vorm van huurkoop

2.3.7, 3.4.1, 3.4.3

- operationeel

Vorm van huur

2.3.7, 3.4.1, 3.4.2




Leenvermogen

Zie: solvabiliteit





Lessee

Huurder in een leaseconstructie

2.3.7, 3.4.1, 3.4.2, 3.4.3




Lessor

Verhuurder in een leaseconstructie

2.3.7, 3.4.1, 3.4.2, 3.4.3




Levers of control (van Simons)

Beheersingsraamwerk met vier beheersingssystemen: beliefs systems, boundary systems, diagnostic control systems & interactive control systems

2.2.2




LIFO

Last in, first out, de boekhoudkundige aanname dat de laatst binnengekomen voorraad als eerste wordt verkocht

1.10.6




Liquide middelen

Het totaal van kas- en banksaldi

1.2.3, 1.10.9




Liquiditeit

De mate waarin een organisatie in staat is op korte termijn aan haar verplichtingen te voldoen

1.9.3, 1.15.3, 1.15.5




Liquiditeitsbegroting

Een raming van inkomsten en uitgaven

3.3.5, 3.5.4




Liquiditeitsbudget

Budget dat de hoogte van de in- en uitgaande kasstromen geeft

2.5.5




Maatschap

Een onderneming zonder rechtspersoonlijkheid waar onder gemeenschappelijke naam door twee of meer personen een zelfstandig beroep wordt uitgeoefend

1.7.2




Maatschappelijk kapitaal

Het maximaal aantal uit te geven aandelen

1.11.2




Majorering

Het inbouwen van ‘speling’ in een budget

2.5.6




Management accounting

Besturingsinformatie voor het management

2.1, 2.8.2, 3.1




Management control

Het zodanig beïnvloeden van het gedrag van leden van een organisatie, dat doelstellingen en strategie van de organisatie worden uitgevoerd

2.1, 3.1




Materialiteitsbeginsel

Een accountingprincipe waarbij zaken die van ondergeschikt belang zijn, mogen worden weggelaten

1.9.7




Matching

Een accountingprincipe waarbij omzet en kosten worden toegerekend aan een periode

"1.9.7"


Ook: Methode om valutarisico intern te dekken

3.7.3




Materiële vaste activa

Tastbaar bezit voor langere termijn vastgelegd in de organisatie

1.2.3, 1.10.3




Maximale capaciteit

De maximale hoeveelheid beschikbare personele en materiële middelen

2.4.5




Megaprojecten

Investeringsprojecten met grote investeringsbedragen en lange tijdsspanne

2.3.8




Minderheidsbelang

Zie: aandeel van derden





Minimumwaarderingsregel

Voorraden worden gewaardeerd tegen inkoopprijs of lagere verwachte verkoopprijs

1.10.6




Missie

De waarde(n) welke een organisatie moet hebben om bestaansrecht te hebben en te houden

2.2.2, 3.9.5




Moedermaatschappij

Bedrijf dat één of meer dochtermaatschappijen bezit

1.16.2




Monitoring

Waarnemen, meten en vastleggen van wat er in de uitvoeringsfase gebeurt

2.5.2




Mutatiestaat eigen vermogen

Overzicht van de samenstellende delen van het eigen vermogen en de veranderingen daarin

1.14.5




Naamloze vennootschap

Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid; de eigenaren zijn aandeelhouder; deze aandelen zijn vrij verhandelbaar

1.7.2




Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing

Samenwerkingsverband tussen overheid en bedrijfsleven, gericht op het aanpakken van criminaliteit in het bedrijfsleven

3.12.5




NCW

Zie: nettocontantewaarde





Negatieve goodwill

De minderprijs bij een overname onder de boekhoudkundige waarde

1.16.4




Netting

Methode om valutarisico intern te dekken

3.7.3




Nettocontantewaarde

Contant gemaakte kasstromen van een investering afgezet tegen het investeringsbedrag

2.3.5




Netto-omzet

Omzet onder aftrek van eventuele kortingen

1.3.1




Nettowerkkapitaal

Liquiditeitskengetal; de vlottende activa verminderd met de kortlopende schuld

1.15.3, 3.3.2




Nettowinst

Winst die voor de eigenaren beschikbaar is

1.3.5




Niet uit de balans

Onderdeel van de toelichting op de jaarrekening blijkende verplichtingen

1.14.4




Nominale waarde

De ‘opdrukprijs’ van een aandeel

1.11.2, 3.2.3




NOPAT

Net operating profit after tax

3.10.5




Normale capaciteit

De gedurende een langere periode gemiddeld beschikbare hoeveelheid personele en materiële middelen

2.4.5




NPC

Zie: Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing





NPV

Net present value, zie: nettocontantewaarde





NV

Zie: naamloze vennootschap





Obligatie

Schuldbewijs uitgegeven aan verstrekker van vreemd vermogen

3.2.4




Off balance

Posten buiten de balans laten

3.4.2, 3.4.4




Omloopsnelheid van de crediteuren

Aankopen op rekening gedeeld door het gemiddelde crediteurensaldo

3.3.4




Omloopsnelheid van de debiteuren

Omzet gedeeld door het gemiddelde debiteurensaldo

1.15.8, 3.3.4




Omloopsnelheid van de voorraad

Omzet gedeeld door de gemiddelde voorraad

1.15.8, 3.3.3




Omloopsnelheid van het vermogen

Omzet gedeeld door het gemiddeld geïnvesteerde vermogen

1.15.6




Omlooptijd

Reciproke van de omloopsnelheid

1.15.8




Omzet

De financiële vergoeding voor geleverde producten en diensten aan een klant

1.3.3




Omzetcentrum

Onderdeel van een organisatie waarbij het management verantwoordelijk is voor het genereren van omzet

2.5.4, 2.7.3




Onderhanden werk

Werk dat op balansdatum nog niet gereed is

1.10.6




Onderhandse lening

Lening waarbij geld wordt verkregen van één persoon of instantie

3.2.4




Onderlinge waarborgmaatschappij

Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid; de eigenaren zijn lid van de onderneming

1.7.2




Onderneming

Een particuliere organisatie die, naast mogelijke andere doeleinden, streeft naar maximaal rendement en aanvaardt daarbij risico

1.7.2, 1.7.4




Ondernemingskamer

Deel van het gerechtshof in Amsterdam; houdt zich o.a. bezig met geschillen omtrent het jaarverslag van ondernemingen

1.8.6




Onzekerheid

De uitkomsten van handelen zijn niet op voorhand bekend

2.2.6




Operational cash added

Begrip uit value based management

3.10.5




Openbare lening

Lening waarbij geld wordt verkregen van verschillende personen

3.2.4




Openbare vennootschap

Nieuwe term voor personenassociatie

1.7.2




Operationeel budget

Budget dat de gevolgen van operationele beslissingen geeft

2.5.5




Operationele activiteiten

Kernfuncties in een organisatie, zoals inkoop, productie en verkoop

1.4.1




Operationele begroting

Raming van de uitgaven en ontvangsten als gevolg van operationele activiteiten

3.5.3




Operationele beslissing

Beslissing over de aanwending van capaciteit

2.2.3, 2.4.1, 2.4.2




Operationele winst

Zie: EBITDA





OPEX

Operational expenditure; operationele uitgaven

3.5.1




Opmaakgedrag

Het proberen een budget uit te putten aan het einde van een budgetjaar

2.5.6




Opportunity costs

De gemiste dekkingsbijdrage als gevolg van een beslissing

2.4.3




Opslagmethode

Methode ter allocatie van indirecte kosten aan kostendragers

2.4.5




Organisatiearchitectuur

Het toekennen van beslisrechten, het ontwikkelen van een systeem van prestatiemeting en het ontwikkelen van een ‘afrekensysteem’

2.2.8




OTC-markt

Over-the-counter, markt waarop forwards worden verhandeld

3.6.2, 3.7.6




Out-of-pocket costs

Kosten die veranderen als gevolg van een beslissing

2.4.3




Out of the money-optie

Wisselkoers is hoger of lager dan de uitoefenprijs (bij valutaoptie)

3.7.6




Output budget

Zie: standaardkostenbudget





Overige gegevens

Onderdeel van het jaarverslag waarin een aantal zaken aan de orde komt die niet tot directieverslag of jaarrekening behoren

1.9.5




Overlopende activa

Vooruitbetaalde rekeningen

1.10.7




Overlopende passiva

Vooruitontvangen bedragen

1.11.4




Overname

De ene organisatie koopt een ander op

1.16.1, 3.11.1, 3.11.2, 3.11.4




Passiva

Het totaal van eigen en vreemd vermogen;

1.6.4


ook: de wijze waarop een organisatie is gefinancierd





PDCA-cyclus

Plan-do-check-act, zie ook: planning-en-control-cyclus





Percentage-of-completion-methode

Methode van waarderen van onderhanden werk

1.10.6




Personenassociaties

Een onderneming zonder rechtspersoonlijkheid die twee of meer eigenaren kent

1.7.2




Plain-vanilla swap

Instrument ter dekking van renterisico

3.6.4




Plan

Samenhangend geheel van beslissingen

2.5.2




Planning-en-control-cyclus

Vaststellen doelstellingen, planning, uitvoering monitoring en evaluatie

2.5.2




Preferente aandelen

Aandelen die voorrang krijgen bij dividenduitkering

3.2.3




Premie (bij een optie-contract)

Bedrag dat de koper van een optie betaalt aan de tegenpartij bij het afsluiten van een optiecontract

2.3.9, 3.7.6




Prestatie-indicator

De maateenheid voor het meten van een prestatie

2.7.2, 2.7.3, 3.9.5




Prestatiemeetsysteem

Een set van prestatie-indicatoren

2.7.2




Prestatiemeting

Het meten en presenteren van geleverde prestaties over de afgelopen periode

2.7.2




Principaal

Lastgever

2.2.7




Prioriteitsaandelen

Aandelen die de houder meer macht geven dan gewone aandelen

3.2.3




Profit center

Zie: winstcentrum





Profit conscious evaluation

Evaluatiemethode bij budgettering

2.5.7




Progressief variabele kosten

Kosten die meer dan rechtevenredig veranderen als het volume verandert

2.4.5




Proportioneel variabele kosten

Kosten die rechtevenredig veranderen als het volume verandert

2.4.5




Pseudo profit center

Een kostencentrum dat wordt aangestuurd als ware het een winstcentrum

2.6.3




Publicatie

Het via de Kamer van Koophandel openbaar van een jaarverslag

1.6.3, 1.7.3




Putoptie

Recht om iets in de toekomst te mogen verkopen tegen een nu vastgestelde prijs

2.3.9, 3.7.6




Quick ratio

Liquiditeitskengetal; geeft de verhouding tussen vlottende activa exclusief de voorraden en kortlopende schuld

1.15.3




RA

Registeraccountant

1.9.5




Raad voor de Jaarverslaggeving

Instantie die de kwaliteit van de externe verslaggeving in Nederland bevordert

1.8.3




Realisatiebeginsel

Een accountingprincipe waarbij winst of omzet pas wordt geboekt bij levering

1.9.7




Reële optie

Methode om bij investeringsbeslissingen rekening te houden met flexibiliteit

2.3.9




Regeling Verslaggeving WTZi

Regeling omtrent de inhoud en publicatie van een jaardocument van een zorginstelling

1.7.7




Rentabiliteit

Mate van winstgevendheid

1.15.6




Rentabiliteit van het eigen vermogen (REV)

Winst gedeeld door het gemiddeld eigen vermogen

1.15.6




Rentabiliteit van het totale vermogen (RTV)

Bedrijfsresultaat gedeeld door het gemiddeld totale vermogen

1.15.6




Rental lease

Zie: all in lease





Renterisico

Het risico dat de hoogte van de rente over het vreemde vermogen verandert

3.6.1




Renteswap

Instrument ter dekking van renterisico

3.6.4




Reserveren, reserves

Niet uitgekeerde winst inhouden

1.2.5, 1.11.2, 3.2.3




Residual income

Behaalde afdelingswinst verminderd met de vermogenskosten over het geïnvesteerde vermogen

2.7.3, 3.10.3




Responsibility accounting

Een systeem dat budgetten vergelijkt met de werkelijk genomen acties en bereikte resultaten

2.5.4




Responsibility center

Zie: verantwoordelijkheidscentrum





Resultaatverantwoordelijkheid

De verantwoordelijkheid van een manager voor de resultaten die door zijn toedoen zijn behaald

2.7.4




Resultatenrekening

Zie: winst- en verliesrekening





Return on capital employed

Rentabiliteitskengetal

1.15.6, 2.5.4




Return on invested capital

Rentabiliteitskengetal

1.15.6




Return on net assets

Rentabiliteitskengetal

2.5.4, 2.7.3




Return on sales

Winst als percentage van de omzet; zie ook: brutomarge

3.10.3




REV

Zie: rentabiliteit van het eigen vermogen





Revenue center

Zie: omzetcentrum





RI

Zie: residual income





Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen

Regeling omtrent de inhoud en publicatie van een jaarverslag van een fondsenwervende instelling

1.7.7




Risico

Gekwantificeerde onzekerheid

2.2.6




Risicoavers

Risicomijdend

2.2.7




Risico-indifferent

Risico’s oefenen geen invloed uit op gedrag

2.2.7




Risicomanagement

Het continue proces van risico-identificatie en –beoordeling, gecombineerd met de respons op risico’s

2.2.6




Risicopreferent

Risicozoekend

2.2.7




RJ

Zie: Raad voor de Jaarverslaggeving





RJ-richtlijnen

Stellige uitspraken en aanbevelingen van de RJ

1.8.3




ROCE

Zie: Return on capital employed





ROE

Return on equity, zie: rentabiliteit van het eigen vermogen

3.5.1




ROI

Return on investment, zie ook: gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit

3.10.3




ROIC

Zie: return on invested capital





Rolling forward budget

Voortschrijdend budget

2.5.9




RONA

Zie: return on net assets





ROS

Zie: return on sales





RTV

Zie: rentabiliteit van het totale vermogen





RV

Register valuator

3.11.3




RVV

Rente over het vreemde vermogen

1.15.7




Sale-and-lease-back

Activa verkopen aan een leasemaatschappij en via lease terughuren

3.4.5




SCE

Zie: Societas Cooperativa Europaea





Scontrovorm

Bepaalde presentatiewijze van de balans

1.2.6




SE

Zie: Societas Europae





Service level agreement

Vastlegging van prijsafspraken en leveringsverplichtingen in geval van interne leveringen

2.6.4




SMARTO

Specific, Measurable, Alignment, Realistic, Time-boxed & Output-oriented

3.9.5




SOBI

Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie

1.8.6




Societas Cooperativa Europaea

Europese vennootschap met kenmerken van zowel een NV als een coöperatieve vereniging

1.7.2




Societas Europaea

Europese vennootschap; een naamloze vennootschap die zich in verschillende landen van de E.U. kan vestigen zonder verlies van rechtspersoonlijkheid

1.7.2




Solvabiliteit

De financiële positie van een organisatie op lange termijn

1.9.3, 1.15.4, 1.15.5, 3.2.5




Sox-wetgeving

Sarbanes-Oxley act; wet in de Verenigde Staten die deugdelijk ondernemingsbestuur regelt

3.8.2, 3.8.5




Speculatiemotief

Liquide middelen aanhouden om rendementsredenen

3.3.5




Spot exchange market

Markt waar dagelijks valuta worden verhandeld

3.7.5, 3.7.6




Spot rate

Contante wisselkoers

3.7.5




Staat van baten en lasten

Zie: winst- en verliesrekening





Staffelvorm

Bepaalde presentatiewijze van de balans

1.2.6




Standaardkostenbudget

Kostenbudget met een vastgesteld bedrag per geleverde prestatie

2.5.4




Standaardkostprijs

Een integrale kostprijs gebaseerd op noodzakelijke of toegestane kosten

2.4.5




Standard cost budget

Zie: standaardkostenbudget





Stichting

Not-for-profit organisatie die een bepaald maatschappelijk doel nastreeft

1.7.7




Stockdividend

Aan aandeelhouders uit te keren winst in de vorm van nieuwe aandelen

3.2.3




Strategie

De keuzes die moeten worden gemaakt om een missie uit te voeren

2.2.2, 3.9.2, 3.9.5




Substance over form

Een accountingprincipe waarbij economische realiteit gaat boven juridische formaliteit

1.9.7




Sunk costs

Kosten die voortvloeien uit in het verleden genomen beslissingen

2.4.3




Sustainable cash flow

Begrip uit value based management

3.10.5




Swaption

Optie op een swap

3.6.4




Technolease

Het verkopen van technische knowhow aan een leasemaatschappij en via lease terughuren

3.4.5




Terugverdientijd

De tijdspanne waarin een investering contant wordt terugverdiend

2.3.5




Toelichting

De grondslagen van de rekenwijze bij de totstandkoming van jaarcijfers

1.2.1, 1.14.2, 1.14.3




Toerekeningsbeginsel

Een accountingprincipe waarbij omzet en kosten worden toegerekend aan een periode

1.9.7




Transactie-exposure

Het bedrag dat ten gevolge van fluctuerende wisselkoersen onderhevig is aan valutarisico bij de aanschaf of verkoop van goederen of diensten

3.7.2




Translatie-exposure

Zie: translatieverschil





Translatieverschil

Verschil tussen begin- en eindbalans ontstaan door koersverschillen bij de omrekening van vreemde valuta

1.16.8, 3.7.2




Transactiemotief

Het kunnen doen van gelduitgaven

3.3.5




Treasurer

Functionaris in een organisatie verantwoordelijk voor financieringsaangelegenheden

3.2.1, 3.5.4




Two sets of prices

Systeem van interne verrekening waarbij verschillende verrekenprijzen worden gehanteerd voor leverende en ontvangende partij

2.6.4




Uitgavenbudget

Kostenbudget in de vorm van een bedrag per periode

2.5.4




Unbounded rationality

Het uitgangspunt dat managers volledige voorkennis hebben inzake hun handelen

2.2.7




Value based management

Managementfilosofie die de nadruk legt op de de factoren die waarde creëren voor een organisatie

3.10.4, 3.10.5




Valutaoptie

Methode om valutarisico extern te dekken

3.7.6




Valutarisico

Het risico dat de koers van vreemde valuta verandert

3.7.1




Valutatermijntransactie

Methode om valutarisico extern te dekken

3.7.5




Valutaswap

Methode om valutarisico extern te dekken

3.7.4




Variabele kosten

Kosten die qua hoogte afhankelijk zijn van het productie- of verkoopvolume

2.4.3




Vaste activa

Bezit voor langere termijn vastgelegd in de organisatie

1.2.3, 1.10.2




Vaste kosten

Kosten die qua hoogte onafhankelijk zijn van het productie- of verkoopvolume

2.4.3




VBM

Zie: value based management





Veiligheidsvoorraad

Reservevoorraad waaruit kan worden geput in tijden dat de vraag hoog is

3.3.3




Vennootschap onder firma

Een onderneming zonder rechtspersoonlijkheid waar onder gemeenschappelijke naam door twee of meer personen een bedrijf wordt uitgeoefend

1.7.2




Vennootschappelijke jaarrekening

Jaarrekening van een moedermaatschappij

1.16.3




Verantwoordelijkheidscentrum

Onderdeel van een organisatie waarover een manager verantwoording moet afleggen aan een hogere manager

2.5.4




Verantwoorden

Rekenschap geven van resultaten die in een organisatie zijn bereikt

2.2.5




Verbandscontrole

Controle op het verband tussen twee onafhankelijke informatiebronnen

3.12.5




Verduistering

Het opzettelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wederrechtelijk toe-eigenen

3.12.2




Vereniging

Not-for-profit organisatie

1.7.7




Vergelijkingsbeginsel

Een accountingprincipe waarbij gesteld wordt dat eenmaal gekozen grondslagen moeten worden gehandhaafd

1.9.7




Vermogen

De hoeveelheid geld die vastgelegd is in activa

3.2.1, 3.2.2




Vermogenskostenvoet

De kosten van (eigen en vreemd) vermogen waarmee een contante waarde wordt bepaald

2.3.3, 3.10.4, 3.10.5, 3.11.2, 3.11.3




Vermogensmarkt

Plaats waar vragers en aanbieders van vermogen bij elkaar komen

3.2.1




Vermogensoptimum

De optimale verhouding tussen eigen vermogen, vreemd vermogen kort en vreemd vermogen lang

3.2.5




Verschillenanalyse

Het confronteren van werkelijke resultaten met een budget

2.5.8




Verschrijven

Het bewust anders boeken van posten (‘creatief boekhouden’)

2.5.6




Verticale balansopstelling

Zie: staffelvorm





Vervangingswaarde

De geschatte prijs die wordt betaald indien activa nu zouden worden vervangen

1.10.3




Verwachte capaciteit

De personele en materiële middelen die gedurende de komende periode volgens plan nodig zijn

2.4.5




Visie

Profiel of blauwdruk der kernwaarden van een organisatie

2.2.2, 3.9.5




Vlottende activa

Bezit welke een organisatie op korte termijn in contant geld kan omzetten

1.2.3, 1.10.2




VOF

Zie: vennootschap onder firma





Voorfacturering

Sturen van de factuur voordat er is geleverd

3.3.4




Voorraden

Grondstoffen, materialen, onderhanden werk en gereed product

1.2.3, 1.10.6, 3.3.3




Voorzichtigheidsbeginsel

Een accountingprincipe waarbij voordelen anders worden behandeld dan nadelen

1.9.7




Voorziening

Schuld waarvan de hoogte van het bedrag is geschat

1.2.4, 1.11.5




Voorziening incourant

Het deel van voorraden dat vermoedelijk tegen een lagere dan de inkoopprijs wordt verkocht

1.10.6




Voorzorgsmotief

Het aanhouden van een ‘veiligheidsvoorraad’ liquide middelen

3.3.5




Vorderingen

Geld te vorderen van derden

1.2.3, 1.10.7, 3.3.4




Vreemd vermogen

Schuld

1.2.4, 1.6.2, 1.11.3, 1.11.4, 3.2.4




Vrije kasstroom

Het saldo van de kasstroom uit operationele activiteiten en de kasstroom uit investerings-activiteiten

1.13.3, 1.15.5, 3.11.3




Waarde

Het in geld uitgedrukte nut dat iemand aan iets hecht

3.11.2




WACC

Zie: vermogenskostenvoet





Weerstandsvermogen

Zie: solvabiliteit





Werkkapitaal

Vermogen vastgelegd in vlottende activa

3.3.2




Wet personenvennootschappen

Nieuwe wet die personenassociaties regelt

1.7.2




Wettelijke reserve

Reserve ontstaan door eisen van de wetgever

1.11.2, 3.2.3




Wet Toelating Zorginstellingen

Wet die regels stelt rond zorginstellingen

1.7.7




Winst

Het verschil tussen omzet en kosten

1.3.5




Winstbestemming

Onderdeel van de ‘overige gegevens’ in een jaarverslag waarin een voorstel wordt gedaan over de verdeling van winst (of verlies)

1.9.5




Winstcentrum

Onderdeel van een organisatie waarbij het management verantwoordelijk is voor het genereren van winst

2.5.4, 2.6.4, 2.7.3




Winst- en verliesrekening

Overzicht over de mate waarin een prestatie gedurende een periode heeft gepresteerd in termen van omzet en kosten

1.3.1; 1.3.2




Winst voor belastingen

Het bedrijfsresultaat verminderd met de financiële baten en lasten

1.3.5




Winstreserve

Het totaal van niet-uitgekeerde winst

1.2.5, 1.11.2, 3.2.3




Working capital

Zie: werkkapitaal





Worst case scenario

Scenario waarbij pessimisme is ingebouwd

2.3.10




WPV

Zie: Wet Personenvennootschappen





WTZi

Zie: Wet Toelating Zorginstellingen